Proces wprowadzenia euro w 1999 roku

Aby sięgnąć genezy wprowadzenia euro, należałoby cofnąć się do czerwca 1988 roku, kiedy to Rada Europejska potwierdziła chęć dążenia do stopniowej realizacji unii gospodarczej i walutowej. Powołany został komitet mający stworzyć etapy realizacji tego zadania, na którego czele stanął Jacques Delors, ówczesny przewodniczący Komisji Europejskiej. Natomiast w skład komitetu wchodzili prezesi krajowych banków centralnych państw Wspólnoty Europejskiej oraz Alexandre Lamfalussy (dyrektor naczelny Banku Rozrachunków Międzynarodowych), Niels Thygesen (duński profesor ekonomii) i Miquel Boyer (prezes Banco Exterior de Espana). Wspomniany komitet opracował tzw. plan Delorsa, który przewidywał stworzenie unii gospodarczej i walutowej w trzech następujących po sobie etapach.

Etap 1

W ramach pierwszego etapu, rozpoczętego 1 lipca 1990 roku, znacznie rozszerzono współpracę banków centralnych. Tego też dnia zniesiono wszelkie ograniczenia w przepływie kapitału pomiędzy państwami członkowskimi. Dla przygotowania podstawy prawnej, zwołano konferencję międzynarodową poświęconą Unii Gospodarczej i Walutowej, która odbyła sie w 1999 roku – równolegle do konferencji międzynarodowej w sprawie unii politycznej. Wynikiem negocjacji podczas konferencji był Traktat o Unii Europejskiej, uzgodniony w grudniu 1991 roku i podpisany w Maastricht 7 lutego 1992 roku. Traktat ten wszedł w życie 1 stycznia 1993 roku i stanowił nowelizację Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Gospodarczą. Etap pierwszy to także wprowadzenie swobody stosowania ECU (ang. European Currency Unit) – jednostki monetarnej poprzedzającej euro, oraz działania na rzecz poprawy konwergencji gospodarczej.

Etap 2

Datę rozpoczęcia drugiego etapu powiązano z powstaniem Europejskiego Instytutu Walutowego (EIW) – 1 styczeń 1994 rok. Do głównych zadań EIW należało wzmacnianie współpracy banków centralnych i koordynowanie polityki pieniężnej oraz przygotowanie do stworzenia Europejskiego Systemu Banków Centralnych, czyli prowadzenia wspólnej polityki monetarnej wprowadzając w trzecim etapie wspólną walutę. Grudzień 1995 rok to finał negocjacji na temat nazwy nowej, wspólnej waluty. Zdecydowano, że nowa waluta będzie nosiła nazwę euro i zostanie wprowadzona z dniem 1 stycznia 1999 roku. W grudniu 1996 roku Europejski Instytut Walutowy zaprezentował wybrany projekt serii banknotów euro, które do obiegu gotówkowego miały wejść z dniem 1 stycznia 2002 roku. 2 maja 1998 roku Rada Europejska jednogłośnie zdecydowała, że 11 państw członkowskich spełniło wszelkie wymagania dla wprowadzenia nowej wspólnej waluty. Tak też z dniem 1 stycznia 1999 roku do obrotu bezgotówkowego została wprowadzona wspólna waluta euro, w następujących państwach: Austria, Belgia, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia, Włochy. W tym samym czasie wybrano również kandydatów rekomendowanych na członków Zarządu Europejskiego Banku Centralnego oraz rozpoczęto ścisłe przygotowania do ustalania kursów wymiany waluty narodowej na euro. Europejski Bank Centralny został powołany do życia 1 czerwca 1998 roku – wraz z jego utworzeniem, Europejski Instytut Walutowy zakończył swoją pracę.

Etap 3

Etap ten to finalizacja wszelkich poczynań wcześniej rozpoczętych i wprowadzenie waluty euro do obiegu. W dniu 1 stycznia 1999 roku do obiegu bezgotówkowego zostało wprowadzone euro. Wymiana waluty odbywała się na podstawie wcześniej ustalonych nieodwołalnych kursów wymiany. Europejski Bank Centralny otrzymał także kompetencje prowadzenia wspólnej polityki pieniężnej. Z trzecim etapem, wszedł w życie także wewnątrzunijny mechanizm kursowy ERM II.

1 stycznia 2001 roku odbyło sie pierwsze rozszerzenie strefy euro. Do unii walutowej dołączyła Grecja. Z kolei 1 styczeń 2002 roku, to dzień wprowadzenia waluty euro do obrotu gotówkowego. Od tego momentu ponad 300 milionów osób mogło posługiwać się euro jako prawnym środkiem płatniczym w swoim państwie. Proces wprowadzenia euro do obiegu gotówkowego był największym procesem zmiany waluty w historii.